ΟΣΑ ΔΕΝ ΣΟΥ ΕΙΠΑ | ΣΥΛΒΙΑ ΕΥΘΥΜΙΑΔΟΥ | 27/10/2023
Αγαπητές φίλες,
αγαπητοί φίλοι,
Καλησπέρα σας! Αρχικά, θα ήθελα να αναφέρω πως είναι μεγάλη η χαρά μου που βρίσκομαι απόψε εδώ μαζί σας, ένα τόσο όμορφο βράδυ σ’ έναν εξίσου όμορφο χώρο για την παρουσίαση του βιβλίου της Σύλβιας Ευθυμιάδου Όσα δεν σου είπα, την οποία και ευχαριστώ θερμά για την πρόσκληση. Θα ήθελα επίσης να ευχαριστήσω την αγαπητή Σύλβια για την τόσο όμορφη συνεργασία που είχαμε, ούσα η επιμελήτρια του βιβλίου, ενώ την ευχαριστώ και εκ μέρους των εκδόσεων Αρμίδα. Οι εκδόσεις μας θεωρούν τη Σύλβια μέλος της οικογένειάς τους, την ευχαριστούν για την αγαστή συνεργασία που είχαν, και είναι πραγματικά χαρά μας να έχουμε στο ενεργητικό μας συγγραφείς όπως η Σύλβια. Της ευχόμαστε πραγματικά το βιβλίο της να βρει τις υψηλές πτήσεις που του αρμόζουν στον χώρο της ποίησης.
Απόψε θα επικεντρωθώ συνοπτικά σε μερικές βασικές θεματικές της συλλογής, όπως ο Χρόνος, αλλά και η ίδια η γυναικεία ψυχοσύνθεση. Τα περισσότερα απ’ αυτά τα θέματα εντοπίζονται ήδη στο πρώτο κεφάλαιο της συλλογής υπό τον τίτλο ΣΚΕΨΕΙΣ. Τα ποιήματα αυτά χαρακτηρίζονται από εσώτερες σκέψεις και αφορμώνται κυρίως από σύγχρονα βιώματα, αλλά και από φιλοσοφικά θέματα, όπως αυτό του Χρόνου, το οποίο ανέκαθεν αποτελούσε και αποτελεί πηγή έμπνευσης για τον χώρο της λογοτεχνίας γενικότερα αλλά και ειδικότερα της ποίησης. Ενδεικτικά, διαβάζω το πρώτο ποίημα Ο ΚΟΣΜΟΣ ΜΟΥ ΑΛΛΑΖΕΙ:
Ο κόσμος μου αλλάζει
Όλα γίναν ίδια
Σ’ έναν κόσμο που αλλάζει μιμητικά
Νέες λέξεις χωρίς νόημα
Εικόνες χωρίς περιεχόμενο
Ίδια χαμόγελα από ενθέματα σιλικόνης
Σε πρόσωπα ανέκφραστα πλαστικά
Να διακινούνται μαζικά
Και απειλητικά να φιγουράρουν
Την ανυπαρξία
Στα μέσα κοινωνικής ψευδαίσθησης
Και γω να θέλω ν’ αντισταθώ
Να μεγαλώσω, να ζήσω, ν’ αναπτυχθώ
Χωρίς ψεύτικες επιρρoές
Μάλλον σκέψεις κάνω μάταιες.
Στο ποίημα παρουσιάζεται ένας κόσμος διαρκώς μεταβαλλόμενος, κι όχι τόσο προς το καλύτερο, αλλά το αντίθετο. Το κυριότερο εκφραστικό μέσο που χρησιμοποιεί εδώ η ποιήτρια είναι οι εικόνες· εικόνες δηλωτικές του σύγχρονου κόσμου της μοναξιάς, της αλλοτρίωσης, της κυριαρχίας των ΜΚΔ, της επίδρασης που αυτά ασκούν στον ψυχισμό μας, τη συμπεριφορά μας και τις πράξεις μας. Είναι εν τέλει η κυριαρχία του φαίνεσθαι, σε αντίθεση με τη συνεχόμενη υποβάθμιση και καταβαράθρωση του είναι, η οποία προχωρώντας φαίνεται να αποκτά στοιχεία εσωτερικής πάλης. Κι εδώ ακριβώς ο Χρόνος είναι που μοιάζει να κινείται απειλητικά· καμία εξέλιξη στο πέρασμά του, καμία ανάπτυξη, μόνο μάταιες σκέψεις. Παρόμοια ζητήματα, όπως και στοιχεία αυτοκριτικής ξεπηδούν στο ποίημα ΑΝΤΑΝΑΚΛΑΣΗ.
Αντανάκλαση
Κοιτάζω τον εαυτό μου στον καθρέφτη
Τον βλέπω να χαμογελά
Να έχει μακριά ξανθά μαλλιά
Και μάτια μεγάλα φωτεινά
Όσο τον παρατηρώ
Στο χαμόγελο πέφτει σκιά
Τα μαλλιά φαίνονται λίγο θαμπά
Τα βλέφαρα μοιάζουν χαλαρά
Και τα μάτια σαν να είναι κουρασμένα
Θα είδαν φαίνεται πολλά
Το πλήρωμα του χρόνου
Κανέναν δεν ξεχνά
Κι αν μένουμε νέοι
Είναι μόνο στην καρδιά
Τι να τo κάνεις
Σ’ ένα σώμα που γερνά
Οι εικόνες διαδέχονται η μία την άλλη καταιγιστικά, με την απουσία των σημείων στίξης να είναι σημαίνουσας σημασίας και σ’ αυτό το ποίημα. Η εικόνα της αλλοίωσης, της γυναικείας αλλοίωσης, αντανακλάται στον καθρέφτη του π.υ., εισάγοντάς μας στην επίδραση του Χρόνου στον άνθρωπο, και ειδικότερα στη γυναίκα. Ο Χρόνος επιδρά στη γυναίκα, την αλλάζει εξωτερικά, και πάλι με τη σημασία του φαίνεσθαι υπό ένα άλλο πρίσμα εδώ. Τα σωματικά χαρακτηριστικά αλλοιώνονται, αυτήν τη φορά μέσα από το είδωλο στον καθρέφτη.
Το είναι όμως, η πραγματικότητα, η αλήθεια αν μπορούμε να πούμε, βρίσκεται σε πλήρη αντίθεση με τον Χρόνο, και εντοπίζεται στους καταληκτικούς στίχους του ποιήματος, όπου αναφέρεται πως η νεότητα έχει άμεση σύνδεση με την καρδιά· με την καρδιά όχι ως ζωτικό όργανο, αλλά ως ψυχισμός. Κι όμως το σώμα, το γήρας, ο Χρόνος, φαίνεται να επιδρά καταλυτικά στον ψυχισμό μιας γυναίκας αισθανόμενη και επιβεβαιώνοντας πως τελικά ουδείς ξεφεύγει απ’ τα πλοκάμια του. Μάλιστα, σε όλη τη συλλογή υπάρχουν βαθιές νοηματικές αναφορές στο ζήτημα του Χρόνου και της Γυναίκας. Το θέμα του τέλους, της συνειδητοποίησης της εξάντλησης του χρόνου, αυτής της κλεψύδρας που απειλητικά μας προλαβαίνει, προϋποθέτει έναν εκ των έσω απολογισμό της ζωής, απολογισμό των πράξεών μας, των όσων τελικά μας περιβάλλουν και μας καθορίζουν. Και σε περιπτώσεις όπου το ποιητικό υποκείμενο είναι γυναίκα, οι σκέψεις και οι συνέπειες του Χρόνου είναι πολύ πιο βαθιές, κυριαρχικές, και προπαντός επίπονες, όπως μας τις παρουσιάζει η ποιήτρια σε αρκετά ποιήματά της.
Κλείνοντας, ας μην ξεχνάμε πως γυναίκα είναι και η ποιήτριά μας και δεν θα μπορούσαν να απουσιάζουν από τη συλλογή στοιχεία, όχι απαραίτητα αυτοαναφορικά, αλλά που αντανακλούν τον έσω κόσμο μιας γυναίκας. Δεν είναι τυχαίο μάλιστα πως ήδη από το εξώφυλλο του βιβλίου δηλώνεται η γυναικεία παρουσία. Η γυναίκεια δύναμη της γραφής συνιστά την αρμονία στη συλλογή, με την οποία η ποιήτρια τοποθετεί την υπογραφή της στη σύγχρονη ευρύτερη και ειδικότερα γυναικεία ποίηση του νησιού μας. Η φωνή και τα συναισθήματα δυναμώνουν στίχο με στίχο έτσι που εν τέλει το μοίρασμα στην ποίηση επιτυγχάνεται, επιτελώντας τον σκοπό της.
Σας ευχαριστώ πολύ.
