Φόβοι

Ο φόβος είναι εδώ, σαν ένα τείχος που μας εμποδίζει να προχωρήσουμε, που μας αποκόπτει από τις δυνατότητές μας, μας φυλακίζει σ’ έναν κόσμο περίκλειστο και εχθρικό, ενώ ο κόσμος είναι απέραντος και ανοιχτός, ο τόπος μιας απρόσμενης και απεριχάρακτης δεξίωσης. Ως βασική υπαρξιακή κατηγορία είναι ο φόβος του θανάτου,  ο φόβος της εφημερότητας, ο φόβος να μην είσαι, αλλά πολλοί άνθρωποι διέρχονται προκαταβολικά από έναν ισχυρότερο φόβο, τον φόβο να είσαι, τον φόβο της ζωής, επιζητώντας μια εναγώνια «λυτρωτική» απόδραση από αυτήν.

Είτε στη μια είτε στην άλλη μορφή, ο φόβος σπάνια αρθρώνεται, κατοικεί στα πιο βαθιά υπαρξιακά υποστρώματα, μας καθηλώνει, είναι μια βαθιά εσωτερική αναστάτωση που μας ακινητοποιεί, δύσκολα ερμηνεύσιμη και αρθρώσιμη. Είναι, όμως, ταυτόχρονα, μια κλήση ετοιμότητας, μια σωματική και ψυχική διέγερση για κάτι επερχόμενο που μας απειλεί ή το αισθανόμαστε ως τέτοιο, που, όταν καταστεί δυνατό να το αρθρώσουμε, λειτουργεί σαν ξόρκι απέναντι στον κίνδυνο.

«Κι όμως υπήρχε κάποτε χρόνος αρθρώσιμος κ’ η αντανάκλαση φοβισμένη καθώς πάντα και τρέμουσα του φωτός εξορία για λίγο. Μα να! ο ήλιος φασκιωμένος με ομίχλη χαμουρεύεται, τη νύχτα θα ποζάρει το φεγγάρι γιαουρτωμένο. Ζεμάτισμα στο δέρμα κι απειλή με ξανθό περίστροφο» (Νίκος Καρούζος, “Καίνε τα ρολόγια”, από τη συλλογή Συντήρηση ανελκυστήρων). Η γλώσσα της τέχνης και της λογοτεχνίας είναι ακριβώς μια τέτοια άρθρωση, ένα δίχτυ, μια σαγήνη, μια sagena (δίχτυ ψαρέματος), που υφαρπάζει ένα κομμάτι από τη σκοτεινή θάλασσα του φόβου, εξορκίζοντάς το στο φως. Κι ας μοιάζει η ίδια στοιχειωμένη από τον φόβο να γίνει η ίδια το φόβητρο εκείνου που μιλιέται και μιλά.